Խիստ անհրաժեշտ է դառնում ԼՂ-ում խաղաղապահ գործողութեան մանրամասների ճշդումը. Նիկոլ Փաշինեան (Տեսանիւթ)

2022-08-04
Image

Կառավարութեան այսօրուայ՝ 4 օգոստոսի նիստը մեկնարկեց ԼՂ Պաշտպանութեան բանակի զոհուած 2 զինծառայողներու յիշատակը մէկ վայրկեան լռութեամբ յարգելով։ ՀՀ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանն իր խօսքին մէջ նշած է, որ վերջին օրերուն ԼՂ-ի մէջ եւ անոր շուրջ իրավիճակը ծայրայեղ լարուած է, տեղի ունեցած մարտերու հետեւանքով ԼՂ Պաշտպանութեան բանակի  19 զինծառայող վիրաւորուած է, 2-ը՝ զոհուած։ Վարչապետը շուտափոյթ ապաքինում մաղթած է վիրաւոր զինծառայողներուն եւ նշած, որ այս օրերուն եւ անկէ առաջ տեղի ունեցած շարք մը իրադարձութիւններ համակարգային բնոյթի շարք մը հարցեր ի յայտ կը բերեն։

«Բազմիցս եմ ասել, որ ԼՂ-ում ՌԴ խաղաղապահ խմբի ներկայութիւնն ու գործունէութիւնը առանցքային գործօն են արցախահայութեան անվտանգութեան ապահովման համար, եւ մենք բարձր ենք գնահատում ՌԴ ջանքերը մեր տարածաշրջանում անվտանգութեան ապահովման հարցում։ 2020 թ․ նոյեմբերի 9-ից ի վեր ԼՂ-ում տեղի ունեցած մի շարք իրադարձութիւններ, այդ թւում՝ վերջին օրերի իրադարձութիւնները հայ հանրութեան շրջանում առաջ են բերում ԼՂ-ում խաղաղապահ օպերացիայի (գործողութեան) բովանդակութեան եւ էութեան հետ կապուած հարցեր։ 2020 թ. դեկտեմբերի 11-ին Ատրպէյճանի կողմից Խծաբերդ եւ Հին թաղեր գիւղերի գրաւումը եւ հայ զինծառայողների գերեվարումը ՌԴ խաղաղապահների ներկայութեամբ եւ թողտուությամբ, 2022 թ․ մարտի 24-ին, ԼՂ Փառուխ գիւղի գրաւում կրկին ՌԴ խաղաղապահների ներկայութեամբ, շփման գծի երկայնքով հրադադարի ռեժիմի շարունակական եւ ահագնացող խախտումները, ԼՂ հայութեանը խաղաղապահների ներկայութեամբ ֆիզիկապէս եւ հոգեբանօրէն ահաբեկելու դէպքերը պարզապէս անընդունելի են։  Այս համատեքստւմ խիստ անհրաժեշտ է դառնում ԼՂ-ում խաղաղապահ օպերացիայի մանրամասների ճշգրտումը։ Սա անհրաժեշտ է եղել ի սկզբանէ, ԼՂ-ում ՌԴ խաղաղապահ զօրախմբի տեղակայմանը զուգընթաց։ Բայց պիտի խոստովանել, որ այս գործընթացին խոչընդոտել է Ատրպէյճանը՝ հրաժարուելվ ստորագրել ԼՂ–ում ՌԴ խաղաղապահ զօրախմբի գործունէութեան մանտաթը, մինչդեռ ՀՀ-ն դա արել է հենց 2020 թ․ նոյեմբերին, եւ մենք ակնկալում ենք, որ երկկողմ ֆորմատով (ձեւաչափով) ստորագրուած այդ մանտաթը գործի իր ամբողջ ծաւալով։  Բացի այդ, գոյութիւն ունեն թեմային առնչուող մի շարք ինստիտուցիոնալ (համակարգային) հարցեր։ Մասնաւորապէս՝ 2020 թ․ նոյեմբերի 9-ի Եռակողմ յայտարարութեան 3-րդ կէտում յստակ նշուած է, որ ԼՂ–ում կայ շփման գիծ, որի երկայնքով էլ տեղակայւում են ՌԴ խաղաղապահ ուժերը։ Հենց այս տարածքն է կոչւում ԼՂ-ում ՌԴ  խաղաղապահ զօրախմբի պատասխանատւութեան գօտի։ Եւ մենք ակնկալում ենք, որ շփման գծի հատման ցանկացած փորձ կասեցուի ՌԴ խաղաղապահ զօրախմբի կողմից, իսկ շփման գծից ներս գտնուող ատրպէյճանական ստորաբաժանումները դուրս բերուեն։

Վերադառնալով ԼՂ-ում ՌԴ խաղաղապահ զօրախմբի մանտաթի թեմային՝ պիտի կրկնեմ, որ մեր կարծիքով, ՀՀ-ի եւ ՌԴ-ի ստորագրութիւնները բաւարար են այդ մանթատը ամբողջութեամբ իրագործելու համար։ Իսկ եթէ ոչ, ուրեմն անհրաժեշտ է միջոցներ ձեռնարկել այդ մանթատը միջազգայնօրէն հաստատելու կամ խաղաղապահներին աւելի լայն միջազգային մանթատով օժտելու ուղղութեամբ։ Ես հիմա չեմ ուզում շատ աշխատանքային մանրամասներ բացել, բայց այս հարցերը մեզ յուզել են հենց 2020 թ․ նոյեմբերից, մենք ջանքեր ենք գործադրել կոնկրետ լուծումների հասնելու համար եւ հիմա այդ ջանքերը պէտք է կրկնապատկել կամ եռապատկել»։

Վարչապետն այնուհետեւ շեշտած է, որ որքան ալ քննադատուի նոյեմբեր 9-ի յայտարարութիւնը, անոր մէջ ամրագրուած են ԼՂ անվտանգութեան կարեւոր դրոյթներ։ Նախ՝ տեղի ունեցած է Լեռնային Ղարաբաղ միաւորի արձանագրումը, որ մինչեւ հիմա կը փորձէ ժխտել Ատրպէյճանը՝ ըսելով, թէ ԼՂ գոյութիւն չունի։ Ատրպէյճանէն հնչող նմանատիպ յայտարարութիւններն, ի դէպ, եռակողմ յայտարարութեան կոպտագոյն խախտում են։ Երկրրդը՝ արձանագրուած է, որ գոյութիւն ունի շփման գիծ, եւ երրորդ՝ Լաչինի միջանցք, որ կ'ապահովէ ԼՂ կապը Հայաստանի հետ։ Ըստ էութեան, այս երեք դրոյթներուն դէմ է Ատրպէյճանի այսօրուայ պայքարը, եւ մեր ակնկալիքն է, որ, ինչպէս եւ նախատեսուած է եռակողմ յայտարարութեամբ, ՌԴ խաղաղապահ զօրախումբը Ատրպէյճանին հնարաւորութիւն չտայ խաթարելու եռակողմ յայտարարութեամբ արձանագրուած այս հիմնարար դրոյթները։

«Ատրպէյճանն այսօր անընդհատ խօսում է ԼՂ պաշտպանութեան բանակի մասին, թէ ինչու են նրանք տեղակայուած շփման գծի երկայնքով։ Եթէ ՌԴ խաղաղապահ զօրախումբը, Ատրպէյճանը  երաշխաւորի շփման գծի անձեռնմխելիութիւնը, ապա ԼՂ ՊԲ-ն, կարծում եմ, մարտական հերթապահութիւն իրականացնելու անհրաժեշտութիւն չի ունենայ։ Նման անհրաժեշտութիւն առաջացել է միայն այն բանից յետոյ, երբ Ատրպէյճանը հրաժարուել է ստորագրել խաղաղապահների մանթատը եւ շարունակաբար խախտում է 2020 թ․ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ յայտարարութեան դրոյթները, այդ թուում՝ բոլոր ռազմական  գործողութիւնների դադարեցման մասին, որը վերը նշուած փաստաթղթի բուն էութիւնն է»,-ըսած է Փաշինեան։

Վարչապետի ելոյթը ամբողջութեամբ՝ տեսանիւթով: