Թուրքիոյ մէջ Քրիստոնեաներու դէմ ճնշումները կը սաստկանան
Նախագահ՝Ռէճէբ Թայէպ Էրտողանի իւ իր իսլամական կուսակցութեան օրով, Թուրքիան աստիճանաբար հեռացաւ արեւելքի եւ արեւմուտքի կամուրջ հանդիսանալու իր պատմական դերէն եւ աւելին սաստկացուց քրիստոնեաներու դէմ հալածանքները, ըսած է՝ ICC-ն Միջազգային Քրոստոնէական գործերով զբաղող կազմակերպութիւնը:
Յունիսին Միացեալ Նահանգներու դաւանանքի ազատութեան յանձնաժողովը Քոնկրեսի մէջ Թուրքիոյ մասին նիստեր գումարեց, ուր ելոյթ ունեցան յայտնի վերլուծաբաններ: Թուրքիան երկար ժամանակ ամենաչափաւոր իսլամական երկրներէն մէկը եղած էր, կրօնական փոքրամասնութիւններով: Բայց վերջին տասնամեակներու ընթացքին անոնց թիւը կրճատուեցաւ նկատի առնելով յաճախակի բախումներն ու հալածանքները:
Յայտնի ակադեմական գործիչ Մուսթաֆա Ակէօլը ըսած է Քոնկրեսին թէ «Արդարութիւն եւ զարգացում» կուսակցութիւնը ազատութեան բարեփոխութիւնները շրջանցելով, դարձած է կասկածամիտ ու մենատիրական կուսակցութիւն մը, որ ամէնուրէք կը փնտռէ Արեւմուտքի ազդեցութիւնն ու անոր 5րդ շարասիւներու երեւակայական դաւադրութիւնները:
Իսկ Լիզել Հենցը՝ Ճոն Հոփկինզի համալսարանի մասնագիտացած միջազգային հետազոտութիւններու դպրոցի միջազգային յարաբերութիւններու ամպիոնի տնօրէնը նշած է թէ, ներկայ թուրքիոյ մէջ, ակնյայտօրէն կը գերակշռէ Թուրքիոյ քաղաքացիներու մասսան: «Լաւ թուրք ըլլալու համար, ոչ միայն պարզապէս իսլամ պէտք է ըլլալ այլ Սիւննի իսլամ» ըսած է ան։
ICC կազմակերպութեան ներկայացուցիչներ՝ Քոլթոն Կրելին եւ Ալիսա Հեյսըն պնդած են, որ աշխարհիկ Թուրքիան սիւննիական իսլամական պետութիւն դառնալու ցանկութիւն կը ցուցաբերէ: « Թէեւ կրօնական հալածանքները աւելի զուսպ են համեմատաբար այլ սիւննիական երկրներու, բայց երկիրը աստիճանաբար կ'ուղղուի դէպի արեւելք»:
Անոնք մէջբերած են պատուելի Անտրու Պրոնսոնի հարցը, որ նոյնպէս վկայութիւններ տուած է Քոնկրէսին մէջ: Թրքական կառավարութիւնը ամբաստանած է Պրանսոնին որպէս լրտես եւ երկու տարի բանտարկած: Ամենայն դէպս, ՄԱԿի կամայական ձերբակալութիւններու խումբը այս տարուայ սկիզբը եզրակացուցած է, որ Պրոնսոնին հալածած են Քրիստոնեայ եւ Միացեալ Նահանգներու քաղաքացի ըլլալու համար:
Պրոնսոնը միակ քրիստոնեան չէ, որ ենթարկուած է այսպիսի ճնշման: «Թրքական կառավարութիւնը արագացուցած է օտար երկրացիներու արտաքսումը Թուրքիայէն», ըսած է հոգեւորականը նիստերու ընթացքին:
«Վերջին տարիներուն, աւելի քան 50 աւետարանական ընտանիքներ ստիպուած հեռացած են երկրէն»:
Ըստ Պրոնսոնի՝ այս բոլորը կը ստեղծէ անհանգիստ վիճակ թուրքիոյ քրիստոնեաներուն համար: Ան նոյնիսկ կանխատեսած է որ «եկեղեցական առաջնորդներու վտարումը երկրէն, խաւար ժամանակներու նշան է»:
Նախկին թուրք խորհրդարանական Այքան Էրտեմիրը նշած է, որ թրքական կառավարութիւնը պատրուակած է կառավարութեան կողմէ ֆինանսաւորուուղ քրիստոնէական եկեղեցիներու վերականգնումը, զանոնք վերահսկողութեան տակ առնելու նպատակով: Բացի այդ Էրտողան առաջարկած է, որ Ս.Սոֆիայի տաճարը վերածուի ԵՈՒՆԵՍՔՕ -ի պաշտպանութիւնը վայելող մզկիթի մը:
